Home »
» El-Harezmi eserleri ve hayatı
El-Harezmi eserleri ve hayatı
El-Harezmi
Ebu Abdullah Muhammed bin
Musa El-Harezmi, Özbekistan'da doğdu. Doğum tarihi kesin olarak
bilinmemektedir. Hayatı hakında çok fazla bilgi bulunmamaktadır. Batı bilim
dünya-sında en sürekli, en derin etkiler bırakmış matematikçi olarak
tanınmıştır.
|
Harizmi'nin Denklem Grupları;El Harizmi, adı geçen eserinde denklemleri
iki grupta toplamaktadır:
Birinci grupta, çözümleri derhal bulunabilen bizim bugünkü
sembollerle ifade edersek
x2 = ax
x2 = n
ax = n
şeklindeki denklemlerdir.
|
Bunların çözüm kurallarını gösterdikten sonra El- Harizmi ikinci
denklem grubuna geçer
x2 + ax = n
x2 +n = ax
ax + n = x2
Ve bunların çözümünü bugün bildiğimiz metotla yapar.Bu kitapta
ayrıca, ikinci dereceden denklemlerin hangi durumlarda iki kökünün , hangi
du-rumlarda çift kökünün olacağını ve hangi durumlarda denklemin reel kökü
olamayacağını çok açık bir şekilde belirtmiştir. Bu kuralları bir öğretmen
yeteneğiyle ortaya koyduktan sonra El Harizmi , bu kuralları geometrik olarak
ispatlamıştır.
Harizmi'nin bu eseri matematik tarihi bakımından çok önemli
gelişmelere dayanak ve başlangıç olmuş 600 yıldan biraz daha fazla (15. y.y.
sonuna kadar) matematik öğretimi için temel sayılmıştır. Eser, Endülüs
medreseleri aracılığıyla Batı'ya geçmiştir. İlk Latince çevirisi 1183'te
yapılmıştır. Roger Bacon, Fibonacci gibi bilim adamaları eseri
hayranlıkla incelemişler, ve kendi öğretilerinde bu eserden
faydalanmışlardır. 1486 yılında Leipzig Üniversitesi'nde okutulmaya
başlanmıştır. 1598 -1599 yıllarında hala cebir biliminde tek kaynak
Harizmi'nin bu eseridir.
El Harizmi matematiğin yanı sıra astronomi ve coğrafya
ilimlerinde de eserler vermiştir. Astronomik cetvellerle ilgili kitaplar
yazmış ve bu eserler 12. y.y. da Latince' ye çevrilmiştir. Bunun yanısıra
Ptolemy'nin coğrafya kitabını düzeltmelerle yeniden yazmış, 70 tane bilim
adamıyla birlikte çalışarak 830 yılında bir dünya haritası çizmiştir.
Dünyanın çevresini ve hacmini hesaplama çalışmalarında yer almıştır. Güneş
saatleri, usturlaplar ve saatler üzerine yazılmış eserleri de vardır.
|
Yorum Gönder