EUCLID İlk çağın en önemli
matematikçilerinden Euclid Mtematikle ilgili “Elemanlar” bilimsel incelemesiyle
tanınır. Kalıcı olan “Elemanlar” çalışması Euclid’i Matematiğin gelmiş geçmiş
en önemli öğreticisi yapmıştır. Hayatı hakkında Mısır’da öğrencilik yaptığı
dönemler hariç çok az bilgi vardır. M.Ö 325 265 yılları arasında yaşadığı
sanılıyor. Euclid “Elemanlar” adlı çalışmasında Eudoxus’un pek çok teoremini
bir araya getirip onlara bir bilimsel çalışma düzeni vermiştir.
Ayrıca
Theaetetus’un da pek çok teoremini eksiksiz bir şekilde kendinlen önce başıboş
ve düzensiz bir şekilde yapılan çalışmaları düzenleyip onları bilimsel formda
sunmuştur. Birinci Ptolemy döneminde yaşamıştır ; Archimedes’e göre Euclid bir
Platonistti ve Platon’a ve felsefesine sempatiyle bakıyordu, bu yüzden de
“Elemanlar” adlı eserindeki şekillere Platonik şekiller adını verdi. Euclid
hakkında çeşitli kaynaklar tarafından verilen fakat güvenilir olmayan bilgiler
de vardır. İki değişik ekstra bilgi vardır. Bunların ilki Arab kaynaklarıdır,
buna göre Euclid Naucrates’in oğluydu ve Tyre kentinde doğmuştu. Fakat
matematik tarihçileri bunların tümüyle uydurma ve gerçek dışı olduğuna
inanmaktadırlar. Bu bilgilerin ikincisine göre ise Euclid Megara kentinde
doğmuştur. Bu da ilk kaynakta verilen hatalı bilgiden kaynaklanmaktadır.
Aslında Megaralı Euclid adında birisi vardır fakat o bir filozoftur ve
matematikçi Euclid’ten 100 yıl önce yaşamıştır. Euclid o dönemlerde yaygın
olarak kullanılan bir isimdir o yüzden de bu tür karışıklıklar olmaktadır.
Archimedes’in Proclus adlı çalışmasında tam ve kesin olarak emin olmasak da
Euclid’in adı geçmektedir. Küreler ve silindirlerle ilgili bölümde Euclid’in
adı geçmektedir ve referans olarak verilmektedir. Sonuç olarak Archimedes
Euclides’e eserlerinde atıfta bulunmuş ve hatta zaman zaman tartışmaya
girmiştir. Tam kesin ve güvenilir olmasa da Euclid’in çalışmalarını
Archimedes’ten önce Plato ve Eudoxus’ tan sonra taptığı konusunda genel bir
düşünce vardır. Euclid ve hayatı hakkında üç önemli ve mümkün teori vardır. Bu
teoriler zekice toplanmış, mümkün ve mantıklıdır Euclid tarihi bir karakter
değildir. Yazdığı “Elemanlar” kitabı ve diğer çalışmaları onu bir sembol
yapmıştır Euclid Alexandria’da çalışan matematikçiler takımının lideridir.
Bunların hepsi Euclid’in eserlerine bir katkıda bulunmuşlardır. Hatta Euclid
öldükten sonra onun adı altında kitap yazmaya devam etmişlerdir Euclid bi
tarihi karakter değildir. Euclid’in tamamlanmış çalışmaları Alexandria’daki
matematikçiler takımı tarafından yazılmıştır. Euclid ismini ondan 100 yıl önce
yaşamış tarihi bir karakter olan Megaralı Euclid’ten almıştır teori hakkımda
kuvvetli deliller vardır. Bu teori herkes tarafından hiç soru sorulmadan 2000
yıldır kabul edilmektedir ve bunun çelişkili olduğu hakkında bir kanıt da
yoktur zaten i kabul etsek bile Euclid’in Alexandria’da güçlü bir matematik
okulu kurduğundan az da olsa şüphe duyarız. Evet onun bazı yetenekli
öğrencileri vardır ve bunlar eserlerinde Euclid’e yardım etmiş olabilirler
toriye rağmen farklı kitapları farklı matematikçiler yazmıştır. Biçim den
farklı kayda değer başka ve doğrudan kanıtları da vardır bunun teori bu
teoriler arasında gerçek dışı gibi gözükse de o kadar da gerçekten uzuak
değildir. Hatta 20. yüzyılda buna Bourbaki örneği vardır. Pekçok yazar Borbaki
adı altında “Eléments de mathématique” adlı 30 ciltlik kitabı yazmıştır
teorinin eksikliğini gösteren en önemli yargı Bourbaki ve arkadaşlarıdır. Kitap
Bourbaki adı altında yayınlanmıştır fakat kitaba emeği geçen diğer
matematikçilerin hepsi günümüzde meşhurdur. Fakat Euclid’in kitabını yazanlar
eğer varlarsa günümüzde onları bilmemiz gerekirdi. Nererde bu kişiler? teorinin
doğruluğunu varsayabiliriz doğrudur fakat Euclid hakkında hiçbir bilgi
içermemektedir. Onun çalışmalarını dönemim tarihi olaylarını yorumladıktan
sonra değerlendirmeliyiz.
matematikx.com
Yorum Gönder